Sprawozdanie Zarządu z działalności Grupy Kapitałowej Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” S.A.
za okres 12 miesięcy kończący się 31 grudnia 2022 roku
(wszystkie dane podano w tys. zł o ile nie wskazano inaczej)
Grupa Kapitałowa Grupa Azoty Zakłady Chemiczne „Police” S.A. Strona 35 z 104
zaraz po rozpoczęciu inwazji. Kraj ten w obawie o możliwy znaczny niedobór soli potasowej rozpoczął jej
intensywne zakupy z innych kierunków, głównie z Kanady. Spowodowało to znaczący wzrost cen soli nie tylko
w samej Brazylii, ale również w Europie, która po odcięciu Rosji i Białorusi również znalazła się w bardzo trudnej
sytuacji podażowej i rywalizowała o ilości głównie z Brazylią. Sytuacja na rynkach soli potasowej ustabilizowała
się na przełomie kwietnia i maja, a od połowy maja benchmarki dla cen soli słabły i w III kwartale 2022 roku były
niższe o ok. 20% w stosunku do II kwartału 2022 roku. Sumarycznie benchmark cenowy soli potasowej dla Europy
w 2022 roku był wyższy o ok. 80% niż w 2021 roku. W 2022 roku sytuację z solą potasową należy rozpatrywać
regionalnie. Duże spadki cen w III i IV kwartale dotyczyły zwłaszcza rynków azjatyckich, rynku USA
i brazylijskiego, gdzie handluje się głównie solą granulowaną. Brazylia, która historycznie miała najwyższe ceny
soli potasowej, od strony popytowej w II półroczu była mało aktywna, co doprowadziło do sytuacji, że benchmark
cenowy był zarówno poniżej ceny kontraktowej na 2022 rok dla Indii i Chin, jak i zdecydowanie poniżej
benchmarku ceny soli w Europie Zachodniej. Ze względu na ograniczoną dostępność soli dla odbiorców
europejskich, cena soli potasowej w II półroczu 2022 roku dla tego regionu była wyższa niż dla kupujących
z innych regionów świata. Dotyczy to głównie Białorusi, która po całkowitej zapaści eksportu w I kwartale
odbudowuje nowe kanały logistyczne korzystając z rosyjskich portów oraz uruchamiając dostawy kolejowe do
Chin. Jest to o tyle istotne, że w przypadku ponownego dużego zainteresowania zakupami soli ze strony Brazylii,
konkurencja wzrośnie, co ograniczy dalsze gwałtowne wzrosty cen obserwowane w 2022 roku.
Prognozy dla soli potasowej na najbliższe 2 kwartały nie są jednoznaczne. Z jednej strony wskazuje się na dalsze
obniżki cen na rynku brazylijskim i w USA, a z drugiej strony na wyższe ich poziomy cen dla Europy Zachodniej.
Producenci starają się za wszelką cenę utrzymywać wyższe ceny z uwagi na toczące się rozmowy z Indiami
i Chinami na dostawy kontraktowe w 2023 roku. Oczekiwania dwóch czołowych importerów soli potasowej są na
tyle duże, że nowe poziomy cenowe zdecydowanie odbiegają od tych, które aktualnie są notowane dla dostaw
spotowych. W dalszym ciągu nie wiadomo, jak się zachowa Brazylia, która posiada wysokie stany magazynowe
soli. Wydaje się, że z tego powodu w I kwartale 2023 roku kraj ten nie będzie zbyt aktywny na rynkach soli, ale
w kolejnych miesiącach może zdecydowanie zwiększyć zakupy, hamując przez to spadki cen, co będzie
determinować ceny w Europie Zachodniej. W 2023 roku Białoruś nie odbuduje swojej pozycji na tyle
wystarczająco, aby wspierać znaczny wzrost importu przez Brazylię, co spowoduje, że Europa ponownie będzie
walczyła z tym krajem o wolumeny i cenę, choć być może w mniejszym stopniu niż po rozpoczęciu rosyjskiej
agresji, jednak ze skutkiem w postaci chwilowych wzrostów cen tego surowca.
Siarka
W I kwartale 2022 roku, w związku z rozpoczęciem zbrojnej agresji Rosji wobec Ukrainy, rynki siarki granulowanej
były w fazie wyraźnych wzrostów cen. Z dnia na dzień zostały odcięte kanały dystrybucyjne z Rosji i Kazachstanu,
a najwięksi odbiorcy siarki zostali zmuszeni do poszukiwania tego surowca z innych kierunków, co spowodowało
gwałtowny wzrost cen na Bliskim Wschodzie i na pozostałych rynkach. Na Bliskim Wschodzie ceny siarki
w kontraktach miesięcznych drożały niemal w każdym miesiącu I półrocza, a na przełomie maja i czerwca zbliżyły
się do granicy 500 USD/t FOB. W ślad za cenami siarki granulowanej wzrosły również ceny siarki płynnej dla
odbiorców w Europie Zachodniej. Ponieważ ceny siarki płynnej są rozliczane umowami kwartalnymi, pierwsza
znacząca podwyżka w 2022 roku była w styczniu, a druga w kwietniu, co spowodowało, że w II ceny siarki płynnej
zbliżyły się do ceny siarki granulowanej. Od połowy czerwca rynek siarki zaczął słabnąć z uwagi na mniejsze
zamówienia z sektora nawozów fosforowych, a czołowi producenci DAP i MAP ograniczali produkcję, aby jak
najdłużej utrzymać wysokie ceny nawozów. Na wzrost podaży siarki wpłynęło również polepszenie wskaźników
efektywności w rafineriach po okresie pandemii. Przełom czerwca i lipca to początek gwałtownych spadków cen
siarki granulowanej na wszystkich rynkach. Ceny siarki spadły wówczas z poziomów 450 USD/t do poziomów
poniżej 100 USD/t FOB. Rynki próbowały się odbudować na początku IV kwartału i ceny siarki granulowanej
ponownie wzrosły do poziomu około 170 USD/t FOB. Koniec 2022 roku to osłabienie rynku i ponowne spadki cen.
W ujęciu porównawczym ceny siarki granulowanej (Vancouver SPOT FOB) w 2022 roku wzrosły o ok. 46% r/r, przy
czym na ten wzrost miał wpływ głównie w II kwartale 2022 roku. W przypadku siarki płynnej ceny w III kwartale
były dużo powyżej tych obserwowanych dla siarki granulowanej. Dysproporcja wynikała głównie z szybkości
zmian, które nastąpiły na rynkach Bliskiego Wschodu w okresie negocjacji cen siarki płynnej na III kwartał dla
Europy Zachodniej. W ujęciu porównawczym ceny siarki płynnej (Benelux Delivered) w 2022 roku były wyższe
o 61% r/r.
Krótkookresowa prognoza dla rynku siarki granulowanej i siarki płynnej jest mocno skorelowana z sytuacją
w sektorze nawozów fosforowych, a ten w najbliższych miesiącach oceniany jest jako słabnący. Aktualne ceny
na Bliskim Wschodzie na poziomie 120-130 USD/t FOB mają szanse na niewielkie wzrosty, ale bez wsparcia branży
nawozowej trudno będzie przebić poziom 200 USD/t w ciągu najbliższego półrocza. Niskie ceny siarki
granulowanej przeniosły się również na rynki siarki płynnej. Na początku 2023 roku doszło do wzrostów
benchmarków cen siarki płynnej rozliczanej w I kwartale na rynku amerykańskim i europejskim. W przypadku
rynku europejskiego wzrosty cen siarki płynnej były symboliczne, a rynek amerykański zareagował podwyżką o 40
USD/t, ale do poziomu zbliżonego dla benchmarku europejskiego (Benelux delivered). Najbliższe miesiące
wskażą, czy zmiana polityki zakupowej europejskich rafinerii związana z ograniczeniem lub eliminacją rosyjskiej
ropy wpłynie na wielkość produkcji siarki płynnej. Ropa pochodzenia rosyjskiego określana jest jako ropa kwaśna
i posiada wyższą zawartość siarki niż ropa z Bliskiego Wschodu, określana jako ropa słodka, stąd rafinerie
europejskie mogą produkować mniej siarki.